Burdur Valiliği’nin internet sitesindeki yazı şöyle: “Batı Toros Dağları’nın Göller Bölgesi’nde ve Burdur-Antalya karayolunun güneydoğusunda, deniz seviyesinde 1200 m. yükseklikte yer alan İnsuyu Mağarası, Burdur şehir merkezine 11 km uzaklıkta bulunmaktadır. Mağara, 597 metre uzunluğuyla hayal dünyasına açılan bir pencere gibidir. Mağara içinde temiz ve serin bir hava bulunmaktadır.
Mağara ilk kez mağarabilimci jeolog Dr. Temuçin AYGEN tarafından bulunmuş ve dönemin Valisi Vefik KİTAPÇIGİL’in çabalarıyla 1966 yılında turizme açılmıştır. Mağara civarında İl Özel İdaresi tarafından kurulmuş bir konaklama tesisi bulunmaktadır. Mağaranın işletmesi, “Burdur İli İnsuyu Mağarası Tesisleri Koruma ve Yaşatma Birliği” tarafından yürütülmektedir.
İnsuyu Mağarası’nın gezilebilen uzunluğu 525 m’dir. Kalker tortulanmalarından türlü şekil ve yapıda meydana gelen sarkıt ve dikitlerin, yaklaşık 10-15 bin yılda, suyla erimesi ve aşınması sonucu oluşmuş bir doğa harikasıdır. Mağarada etkileyici güzellikte sarkıt, dikit ve sütunların yanı sıra değişik boyutlarda 9 adet gölcük yer almaktadır. Bunlardan “Büyük Göl” adıyla anılan göl 512 m2’lik alanıyla, Türkiye’nin en büyük yeraltı gölüdür.
Yeraltı dereleri ve gölleriyle gerek ülkemizin gerekse Burdur İli’in ulusal ve uluslararası turizm pazarında en etkili turistik ürünü ve çekim kaynağı olan İnsuyu Mağarası, maalesef bu özelliğini son yıllarda büyük ölçüde kaybetmeye başlamıştır. Uzun yıllar yerli ve yabancı ziyaretçilerinin ilgi odağı olan ve uğuruna inanıp madeni para attıkları “Dilek Gölü” ve “Gazlı Göl” son yıllarda kurumuş, yaklaşık 20 m derinliği olan ve 80’li yıllara kadar üzerinde sandalla gezilebilin “Büyük Göl” ise seviyesinin yarısından fazlasını kaybedip üç küçük göle dönüşmüştür.
Burdur Belediyesi tarafından, her yıl geleneksel hale gelen ve İnsuyu Mağarası’nın tanıtımını esas alan bir festival düzenlenmektedir. Burdur’un tarım ve sanayi ürünlerini, kültürel ve folklorik özelliklerini tanıtması bakımından, İnsuyu Festivali bir fuar özelliği taşımaktadır.”
