Gıda Bakanlığı 2016 yılında doğada yetişen soğanlı ve yumrulu bitkilerin ihracatına ilişkin yeni düzenlemeler getirildi. Buna göre Isparta ve Muğla sınırlarında yetişen sıklamen, Antalya’da Sarı kardelen ve Toros kardelenin toplanmasına yasak getirildi.
Ancak tebliğ kapsamındaki türlerin baraj, gölet, karayolu, maden sahaları ve tapulu arazilerde sökülmesine izin verilmesi ise doğaseverleri üzdü.
Doğada yetişen soğanlı, yumrulu, pençeli ve rizomlu bitkilerin sökülmesi ve ihracına yönelik düzenlemeleri belirleyen ‘Doğal Çiçek Soğanlarının 2016 Yılı İhracat Listesi Hakkında Tebliğ’, Resmi Gazete’de yayımlanarak Yürürlüğe girdi. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından hazırlanan tebligat, toplanıp ihraç edilmesi yasak olan, kotaya tabi olan ve ticareti serbest olan türleri kapsıyor.
ISPARTA’DA SIKLAMEN, ANTALYA’DA KARDELEN SÖKÜLMESİ YASAK
Tebliğe göre kardelen, sıklamen, süsen, yabani soğan, lale, nilüfer, orkide, yılanyastığı, şakayık, kara çiğdem, muscari, sümbül, zambak gibi bitkilerin yanı sıra soğanlı ve yumrulu pek çok bitkinin sökülmesine yasaklama getirildi. Isparta ve Muğla sınırlarında sıklamen, Antalya ve Giresun’da kardelen türleri de sökülmesi yasak bitkiler listesinde.
BAZI TÜRLERİN İHRACINA KOTA GETİRİLDİ
Tebliğde ‘ihracatı kotaya tabi olan’ türler ise, devetabanı, sıklamen, ters lale, yılan bıçağı, göl soğanı, ada soğanı ve Toros kardeleni gibi bitkilerden oluşurken kültüre alınarak üretimi yapılan mis zambağı, Türk zambağı ve süsen gibi kimi türlerden oluşuyor. Tebliğde yer verilen liste kapsamındaki türlerin ihraç edilebilmesi için Bakanlıktan izin alınması gerekiyor.
BARAJ, OTOYOL VE MADEN SAHALARINDA SÖKÜLMELERİ SERBEST
Bakanlığın hazırladığı tebliğ kapsamındaki türlerin soğanları ve yeşil aksamının; karayolu açılan, yeni baraj gölü tesis edilecek olan, maden işletme sahaları, yeni iskâna açılan alanlar ile tapulu arazilerden sökülüp biçilebilecek. Bunun için sahanın bu türlü bir alan olduğunun ilgili devlet kuruluşlarınca kanıtlanması, sökülecek veya biçilecek miktar ile saha tayininin ise il müdürlüğünce yapılması ve bunların resmî belgelerle tespit edilmesi gerekiyor. İl müdürlüğü tarafından belgelenen bu soğanlar yurt içinde üretim için anaç materyali olarak kullanılabilecek.
KAÇAK BİTKİ AVCILARINA YASAL İŞLEM YAPILACAK
Doğadan izinsiz ve kaçak olarak bitki soğanı ve yumruları toplayan kişi ve kuruluşlara Çevre Kanunu uyarınca işlem yapılacak. İhracat aşamasında gerçeğe aykırı beyanda bulunanlar hakkında ise 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu gereğince yasal işlem yapılacak.
DENETİMSİZ TOPLAYCILIK VE BİYOKAÇAKÇILIK TÜRLERİ TEHDİT EDİYOR
İlaç, kozmetik, parfümeri, gıda ve kimya gibi alanlarda kullanılmak üzere yıllardır denetimsiz biçimde toplanarak ihraç edilen Anadolu’nun zengin bitki çeşitliliği, bir yandan da biyokaçakçılığın tehdidi altında bulunurken, konuyla ilgili yasal yaptırımların özellikle kırsal alanda yeterince bilinmemesi toplayıcılığın kanıksanmasına yol açıyor.
ŞAKAYIK VE SIKLAMENLER MERMERCİLİK KURBANI
Tebliğde yumrulu ve soğanlı bitkilerin bazılarının sökülmesine yasaklama getirilmesi sevindirici bir gelişme olarak görülürken, baraj, otoyol, madencilik ve iskâna açılan alanlarda izin verilmesi ise doğaseverleri üzdü. Yumrulu ve soğanlı bitkiler açısından oldukça zengin olan Toroslar’daki maden ruhsatı sahalarının genişliği göz önüne alındığında büyük bir tür kaybının yaşanacağı belirtiliyor. Antalya’da 23 Nisan’da açılacak olan Uluslararası EXPO 2016 Botanik Fuarı’nın simgelerinden biri olan şakayık bitkisinin doğal yayılış alanı olan Hisarçandır bölgesi ile Isparta Sütçüler’de sıklamen türlerinin yoğun olduğu bölgelerde mermer ocaklarına izin verilmesi bu kaygıların haklılığını ortaya koyuyor.
