1200 yılında Isparta’da dokunmaya başlayan Isparta halısı yok olmaktan “küçülerek” kurtuldu.
Seri üretim yapılan makine halıları karşısında yok olmaya başlayan Isparta halısının kurtuluşu, minyatür hale getirilerek hediyelik ürün satışıyla oldu. Küçültülerek yurtdışına hediyelik eşya olarak ihraç edilen Isparta halısı üretimde talebe yetişemiyor.
Isparta’da halıcılığın tarihi 1200’lü yıllarda bölgede göçebe yaşayan Yörüklere kadar uzanmasına rağmen sistemli şekilde halıcılık, 1872-1875 yıllarında Isparta’da valilik yapan Eyüplü Ali Rıza Efendi döneminde gelişti. 1889’da özel bir tesisin kurulması ile kurumsallaşan halıcılık, 1958 yılından sonra hızlı bir gelişim gösterdi. 1972 yılında en üst seviyeye çıkan Isparta halıcılığında 43 bin 400 tezgahta 93 bin 700 çalışan tarafından 2 milyon metrekare halı dokundu.
Bu yıllardan sonra makine halısının imalatı ve kullanımının artması sonucu el halısı dokuma sektörü gerilemeye başladı. 1989 yılında 20 bin tezgahta üretim 500 bin metrekareye, 2002 yılında ise 300 bin metrekareye kadar düştü.
Günümüzde sadece çok az kişi tarafından üretimi yapılan ve yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalan Isparta halısının yok olmaması için kullanım alanı değiştirildi. Bu amaçla Isparta’da Davraz El Sanatları Merkezi, rekabet koşullarına ayak uyduramayan Isparta halısını, farklı ip çeşitleri ve desenler kullanarak minyatür hale getirip dünyanın birçok ülkesine ihraç ediyor.
360’A YAKIN FARKLI RENK KULLANILIYOR
Davraz El Sanatları Merkezi Müdürü İhsan Akkuş yaptığı açıklamada 38×38 desimetre kalite ebadında pamuk üzerine yün ilmekli Isparta halısının, makine halıcılığının daha farklı, canlı desenler sunması nedeniyle bugünün şartlarında çok fazla rağbet görmediğini söyledi.
Isparta halısının kullanım alanlarını arttırabilmek için 2011 yılında çalışma başlattıklarını anlatan Akkuş, kurdukları el sanatları merkezinde Isparta halısını minyatür hale getirerek, bu ürünleri hediyelik ürün olarak satmaya başladıklarını söyledi.
Minyatür halılarda portre, manzara ve hayvan resimleri başta olmak üzere çok farklı desenlerin işlenebildiğini dile getiren Akkuş, sadece yün ve pamuğun kullanıldığı Isparta halısından farklı olarak ipek, akrelik, floş çeşitleri de tercih ettiklerini kaydetti.
Böylece halıda görsel etkiyi en üst seviyeye çıkardıklarını ve resmi 3 boyutlu bir görünüme kavuşturduklarını belirten Akkuş, ürünlerine gelen yüksek talebin de doğru bir yöntem izlediklerini gösterdiğini vurguladı.
ŞEYH ZAYED’DEN 10 BİN PORTRE TALEBİ
Ürünleri Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’a ihraç ettiklerini bildiren Akkuş, şöyle konuştu:
“Dubai Şeyhi Al Maktum, Birleşik Arap Emirlikleri Şeyhi Zayed ile Rusya Devlet Başkanı Viladimir Putin’in halı üzerinde işlenmiş portrelerini ihraç ediyoruz. İhraç ürünleri o ülkelerdeki marketlerde satılıyor. Al Maktum ve Zayed’den 10 bin portre talebi aldık fakat bu talebi mevcut altyapımızla ulaşmamız zor. Bine yakın portreyi gönderdik. Bunun yanında Türkiye’deki birçok turistik bölgeye de ürünlerimizi gönderiyoruz.”
Makine halılarında 6 rengin kullanıldığını, kendilerinin ise ara renklerle 360’a yakın farklı renge ulaştıklarını ifade eden Akkuş, bazen dokuma süresi 2,5 aya kadar çıkan ürünleri 2 bin 500 dolara kadar çıkan fiyatlarda sattıklarını kaydetti.
