Cumhurbaşkanlığının ikinci 100 günlük eylem planı içerisinde de 2019 yılı boyunca Fuat Sezgin Yılı bilim etkinlikleri düzenlenmesi yer bulmuştur.
Bu planlar doğrultusunda İl Müdürlüğümüz tarafından 21 Mart 2019 tarihinde Isparta Şehir Hastanesi’nin açılışının 2.yılı nedeniyle yapılan törende Fuat Sezgin ve bilim aletleri fotoğraf sergisi açılmış, 2-3 Mayıs 2019 tarihinde Ülkü İlkokulu’nun “Fuat Sezgin’i anlamak ve anlatmak” konulu düzenlenen afiş yarışmasının ve bilim aletleri çalışmalarının sergisi galeri salonumuzda düzenlenmiştir.
Prof.Dr. Fuat Sezgin 24 Ekim 1924 yılında Bitlis’te doğmuştur. 21 Ekim 2019 tarihinde “İslâm Coğrafyası’nda Bilim ve Tıp- Prof.Dr. Fuat Sezgin’in katkılarıyla-“ başlıklı konferans Fuat Sezgin’i anmak, anlamak, yaşatmak ve onun kişiliğinde İslâm Coğrafyası’ndaki bilimsel çalışmaları tekrar gün yüzüne çıkartmak amacıyla düzenlenmiştir.
Süleyman Demirel Üniversitesi Spor Hekimliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Isparta Şehir Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji bölümü doktoru Doç. Dr. A. Meriç Ünal, verilecek olan konferansta Prof. Dr. Fuat Sezgin’in şahsında İslâm Coğrafyası’ndaki bilimsel çalışmaları, tıbbî çalışmaları ve gelişmeleri anlatacaktır.
PROF.DR. FUAT SEZGİN KİMDİR?
Prof. Dr. Fuat Sezgin 24 Ekim 1924 tarihinde Bitlis’te doğmuş, Erzurum´da ortaokulu ve liseyi bitirip 1943 yılında ilk planına göre matematik okuyup mühendis olmak için İstanbul´a gelmiştir. Bir akrabasının tavsiyesi üzerine, İstanbul Üniversitesi Şarkiyat Araştırmaları Enstitüsü´nde alanında en tanınmış uzmanlardan Alman şarkiyatçı Helmut Ritter tarafından verilen bir seminere katılan Sezgin, ilk planını kökten değiştirmiş ve Ritter´in anlattıklarının büyüleyici etkisi altında kalarak ertesi gün derslere kayıt olmak üzere Enstitü´ye gitmiştir. Ne kayıt için son günün geçmesi, ne de Ritter´in alanının çok zor olduğuna yönelik uyarmaları, Sezgin´i kesin kararından vazgeçirememiştir.
Alman ordusunun 1943 yılında Bulgaristan´a kadar ilerlemesinden dolayı Türkiye´de üniversite öğretimi askıya alındığında, Ritter öğrencilerine bu uzun arayı değerlendirmeleri ve Arapça öğrenmelerini tavsiye etmiştir. O sırada Fuat Sezgin Cerîr et-Taberî’nin tefsirini, Türkçe meali içeren kitaplarla karşılaştırmaya karar vermiş ve zor bir dille yazılan tefsiri anlayabilmek için altı ay boyunca her gün 17 saat Arapça çalışmıştır. Altı ayın sonunda Taberî tefsirinin Arapçasını gazete okur gibi okumuştur. Helmut Ritter, Ebû Hamid el-Gazalî’nin İhyâu Ulûmi´d-Dîn kitabını okuması için Fuat Sezgin´in önüne koyduğunda, öğrencisinin bunu kolayca başarabilmesine çok memnun olmuş, dil öğrenmede büyük yeteneğe sahip olan Fuat Sezgin’in beş dile aynı anda başlayarak her yıl yeni bir dil öğrenmesini önermiştir. Sezgin de ileri yaşlarına kadar bu yüksek çalışma temposunu devam ettirmiştir.
1947 yılında Bedî’ ilminin tekâmülü konusundaki tezini bitirdikten sonra, Helmut Ritter´in danışmanlığıyla Ebû Ubeyde Me’mar ibn el-Musennâ´nın Mecâzu´l-Kur’ân’ındaki filolojik tefsirini konu alan ikinci bir tez hazırlamıştır. Fuat Sezgin Buhârî´nin Kaynakları Hakkında Araştırmalar adındaki takdim tezini 1956 yılında yayımlamış, 1965 yılında Câbir ibn Hayyân konusunda ikinci doktora tezini Frankfurt Üniversitesi Institut für Geschichte der Naturwissenschaften´da yazmış ve bir yıl sonra profesör unvanını kazanmıştır.
Aynı yıl kendisi gibi şarkiyatçi olan Ursula Sezgin´le evlenmiş kızları Hilal, 1970 yılında dünyaya gelmiştir. İnsanlık tarihinin başlangıcından bugüne kadar sahasında yazılan en kapsamlı eser olan Arap-İslam Bilim Tarihi’nin (Geschichte des Arabischen Schrifttums) ilk cildini, 1967 yılında yayınlamış, 17 ciltten oluşan eserin 18. cildini yazarken hayata veda etmiştir. Bu kapsamlı eserin (GAS), muhtelif ciltlerinde bulunan konulardan bazısı şöyledir: Kur’an ilimleri, hadis ilimleri, tarih, fıkıh, kelam, tasavvuf, şiir, tıp, farmakoloji, zooloji, veterinerlik, simya, kimya, botanik, ziraat, matematik, astronomi, astroloji, meteoroloji ve ilgili alanlar, dilbilgisi, matematiksel coğrafya, İslâm’da kartografya, İslam felsefe tarihi.
1978 yılında Kral Faysal İslamî İlimler Ödülü’ne lâyık görülen Fuat Sezgin, bu ödül kendisine takdim edildiğinde, verilen bu desteği değerlendirerek 1982 yılında, Johann Wolfgang Goethe Üniversitesi´ne bağlı olan Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften´ı kurmuştur.
Frankfurt´ta kurduğu İslam Bilim Tarihi müzesinde İslam kültür çevresinde yetişen bilim insanlarının buluşlarını bilimsel alet, araç ve gereçlerinin yazılı kaynaklara dayanarak yaptırdığı sekiz yüzden fazla örnekleri sergilenmektedir. Aynı binada hayatı boyunca dünyanın her yerinden büyük bir özenle, zorluk ve sıkıntılara katlanarak aldığı 45 000 ciltlik kitaplarla kurduğu Bilimler Tarihi Kütüphanesi bulunmaktadır. Bazı kitapları, sahasında orijinal tek nüsha olma özelliğini taşıyan bu kütüphane İslam Bilimler Tarihi açısından dünyada tek olma özelliğine sahip, koleksiyon bir ihtisas kütüphanesidir.
Prof. Dr. Fuat Sezgin’in olağanüstü gayretleri ve çalışmalarıyla ikinci bir müze 2008 tarihinde içerisinde yaklaşık 700 eserin olduğu halde İstanbul Gülhane Parkı içerisindeki binada bütün milletimize armağan edilmiştir. Bu müzeler, Astronomi, coğrafya, gemicilik, zaman ölçümü, geometri, optik, tıp, kimya, mineraloji, fizik, mimari, teknik ve harp tekniği sahalarında sistematik bir düzenle sergilenen eserler, İslam Bilimlerinin büyük keşif ve muazzam buluşlarını göstermekle birlikte bu keşif ve buluşların değişik yollardan Avrupa’ya geçip orada kabul bulduğunu ve alınarak özümsendiğini nefis bir görsellikle ziyaretçilerine apaçık bir şekilde sunmaktadır. Böylece bilimler tarihinin de bir bütün olduğunu, gerçeğe uygun, hislerden ve önyargılardan uzak, tam bir objektiflikle ispatlamaktadır.
Bu müzelerdeki aletleri tanıtıcı mahiyette Prof. Dr. Fuat Sezgin tarafından yazılmış olan 5 ciltlik toplamda 1.121 sayfa “İslam’da Bilim ve Teknik” adlı katalog eser bulunmaktadır. Böyle bütüncül ve kapsamlı bir eser bugüne kadar müze kataloğu olarak ilk defa yazılabilmiş, Türkçe, İngilizce, Almanca ve Fransızca olarak 4 dilde yayınlanmıştır.
Uluslararası çeşitli akademilerin üyesi bulunan Prof. Dr. Fuat Sezgin, çok sayıda önemli ödül ve nişana layık görülmüştür. Bunlardan bazıları Kahire Arap Dili Akademisi, Şam Arap Dili Akademisi, Fas Rabat Kraliyet Akademisi, Bağdat Arap Dili Akademisi, Türkiye Bilimler Akademisi şeref üyeliğidir. Erzurum Atatürk Üniversitesi, Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi, Kayseri Erciyes Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi tarafından Prof. Dr. Fuat Sezgin´e fahri doktora unvanı verilmiştir. Ayrıca Frankfurt am Main Goethe Plaketi, Almanya Birinci Derece Federal Hizmet Madalyası, Almanya Üstün Hizmet Madalyası, İran İslami Bilimler Kitap Ödülü, Hessen Kültür Ödülü ve T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahibidir.
Prof. Dr. Fuat Sezgin öncülüğünde kurulan İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, üstün nitelikli eser ve ortaya konan özgün çalışmalardan dolayı kurum statüsünde Kültür ve Turizm Bakanlığı 2016 Özel Ödülü´ne layık görülmüştür.
Prof. Dr. Fuat SEZGİN, 30 Haziran 2018 tarihinde aramızdan ayrılmıştır.
