Bayramoğlu, Çatışma çözümü ve çözüm sürecinde bulunduğu konum açısından bir deneyim hazinesine sahip olan, 1997-2008 arasında İrlanda Cumhuriyeti başbakanı olan Ahern'in tecrübelerinden yararlanarak Türkiye'nin çözüm sürecinde mutlu sona ulaşabileceğini yazdı.
Ahern'in çatışma çözümünden çıkardığı dersleri 8 maddede sıralıyor:
1- Taraflar masaya iyi niyetlerinden, ani pozisyon değişikliklerinden hareketle oturmazlar. Onları masaya oturtan çatışmanın devam ettirilemez olduğunu düşünmeleridir. Bunu toplum da hisseder, aksi iddialar gerçekçi değildir.
2- Çatışma ortamından barış koşullarına geçişin en önemli ve zor unsuru güven tesisidir. Beni zorlayan bir örnek vereyim. Biz katolikler için yılbaşı yemeği çok önemlidir. Bir yılbaşı öncesiydi. IRA benden bazı tutukluları 72 saat için serbest bırakmamı istedi. Her duyan 'Sakın ha, böyle bir şeye kalkışma, Adalet Bakanı bile direnir' diyordu. Kulaklarımı tıkadım ve izin belgesini imzaladım. Ama iki gece de uyuyamadım, ya geri dönmezlerse diye… Dönemeselerdi ben bugün burada olamazdım. Barış süreci büyük yara alırdı.. Riskleri almak zorundasınız. Güven böyle oluşuyor…”3- Muhatabınızı doğru seçmeniz gerekir. Blair ve ben şiddete bulaşmış insanlarla konuşamayız deseydik, konuşacak kimse bulamazdık. Şiddete bulaşmış insanlarla konuşmak, onları temsilci olarak kabul etmek işin asıl ve zor kısmıdır.
4- Derin ayrılıkları çözmek istiyorsanız her koşulda devam eden diyalog tek yoldur. Bir gün Kuzey'e müzakerelere gittim. Şahinler olarak bilinen bir grupla toplantı vardı. Küçük bir odada 12 kişiydik. Ünlü bir eylemci şöyle demişti. 'Sayın başbakan burada kimseyi öldürmemiş tek kişi sizsiniz' Kendime doğru yerdemiyim diye sordum. Ama orada olmam gerekiyordu.
5- Silahlı örgütün yıllardır yaptığı şeyi durdurmak istiyorsanız, ona açık kapı bırakmalı, yeni bir imkan vermeli, bir strateji önermelisiniz. Ateşkes yapıyorlar, önemli olan bir daha asla şiddete geri dönmeyeceğiz diyecekleri bir alternatifi görmeleridir. Bunu göstermek liderlerin görevidir.
6- Barışı savunuyorsanız, kendinizi karşınızdakinin yerine koymalısınız. İnsanlar neden bir araca patlayıcı koyuyorlar, neden elde silah dolaşıyorlar, neden kendilerini feda ediyorlar? Bu sorulara onlar açısından bakıp cevap bulmalısınız. Onları motive eden şeyi bulmak için onların kafalarının içine girmelisiniz.
7- Cesur olmak, siyasi tehlikeleri göze almak zorundasınız. Örneğin anlaşmadan sonra yaptığımız ilk iş aftı. Af edilenler arasında polis katilleri vardı. Ve kurban aileleri aftan rahatsızdı. Ama böyle yapmasaydık, her gün yaşanan katliamları engelleyebilir miydik? İrlanda'nın haber gündemi şöyleydi o zaman: 'İlk haber, işine giden bir adam vuruldu, ikinci haber, bir kahve bombalandı, üçüncü haber, bir polis noktasına saldırıldı.' Bu durum karşısında ya hiç bir şey yapmayacaksınız, devletin gücünü hatırlatıp, bunların hesabının sorulacağını söylecek ve ertesi sabah aynı haberleri okuyacaksınız. Ya da cesaretle risk alacaksınız. Biz aldık…”8- Dış oyuncular önemlidir. ABD ve AB olmasaydı İrlanda sorunu çözülmezdi. Bu dünya yüzündeki tüm benzer sorunlar için geçerlidir. Çatışma çözümünde irade terkibi her yerde benzer: Güven, cesaret, risk üzerine oturuyor.
