Isparta Müftülüğü açıkladı: Yapılan bir alım satım akdi...

BİR SORU BİR CEVAP
Yapılan bir alım satım akdi hiçbir sebep olmaksızın tarafların karşılıklı rızası ile feshedilebilir mi?
Dinimize göre Müslümanın, verdiği sözü tutması, ahdine ve akdine sadakat göstermesi en önemli görevlerinden birisidir. Yapılan alım satım işlemi sözleşme ile birlikte kesinlik kazanır ve aşağıdaki durumlar dışında tek taraflı olarak feshedilemez
a) Taraflar, kurdukları akdi karşılıklı rızayla sebepli veya sebepsiz olarak feshedebilirler. (Merğînânî, el-Hidâye V, 150-151) Hz. Peygamber(s.a.s.), alışverişini bozmak isteyen bir Müslüman’ın bu talebini kabul eden kişinin, Yüce Allah tarafından hatasının affedileceğini ve kıyamet günü sıkıntısının giderileceğini (Ebü Dâvud, İcâre, 18; İbn Mâce, Ticaret, 26) ifade etmiştir. Akdi karşılıklı rızayla sona erdirmenin bu şekilde gerçekleştirilebilmesi için malın akit esnasındaki şekliyle duruyor olması gerekir.
b) Alıcı veya satıcıdan birisinin ya da her ikisinin muhayyerlik belirlenen süre içinde akdi devam ettirme veya feshetme) hakkı bulunursa, bu hakka sahip olan taraf süresi içerisinde akdi feshedebilir. (Merğînânî, el-Hidâye V, 32)
c) Malda, piyasada değerini düşmesini gerektirecek bir kusur bulunması hâlinde, müşteri bu kusur nedeniyle akdi feshedebilir. (Merğînânî, el-Hidâye, V, 64 Vd.)
d) Bir malı görmeden satın alan kişi malı gördüğünde, görme muhayyerliği hakkını kullanarak akdi feshedebilir. (Merğînânî, el-Hidâye, V, 52)
e) Malın tağrîr (aldatma) kasdıyla fahiş fiyatla satılması hâlinde müşteri akdi feshedebilir. (Mecelle, md. 357)
Aşırı fiyatın ölçüsü İslam âlimleri arasında tartışılmıştır. Bazı âlimler, bilirkişinin tespit ettiği tahminî meblağların üst sınırını aşan bir fiyata satma ya da satın alma durumunu gabn-i fahiş (aşırı aldanma) sayarken (Kâsânî, Bedâi’, VI, 30; İbn Nüceym, el-Bahr, I, 171), bazıları da insanların çokça alıp sattıkIan mallarda (urüzda) %5, hayvanda %10, taşınmaz mallarda %20’lik ve daha üstü farkı gabn-i fahiş olarak kabul etmişlerdir. Mecelle bu görüşe göre düzenlenmiştir. (Mecelle, md. 165) Günümüzde bilirkişilerin günün piyasa şartları içerisindeki belirlemeleri esas alınmalıdır.

AYET
“Mallarınızı aranızda haksızlıkla yemeyin. Bile bile, günaha saparak, insanların mallarından bir kısmını yemeniz için onun bir parçasını yetkililere aktarmayın.” (Bakara, 2/188)

HADIS
Ebü Hureyre’den (r.a.) rivayet edildiğine göre, Allah Resülü (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: “Bizi aldatan, bizden değildir.” (Müslim, İmân, 164)

DUA
“Allah’ ım! (Haktan) ayrılmaktan, ikiyüzlülükten ve kötü ahlaktan sana sığınırım? ’(Ebü Dâvüd, Vitr, 32)