CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun anlatımlarından oluşan “Öteki Kemal” kitabında, Kılıçdaroğlu, Dersim İsyanı’nın jandarmanın bir kadına tecavüz etmesiyle başladığını anlattı.
Radyocu ve gazeteci Erdal Emre’nin Destek Yayınları’ndan çıkan kitabında, Kılıçdaroğlu Dersim İsyanı ile ilgili çarpıcı bilgiler verdi, anılarını anlattı.
Dersim’e Osmanlı, Selçuklu ve Bizans’ın da hakim olamadığını belirten Kılıçdaroğlu, çocukluğunda da her akşam yapılan sohbetlerde lafın dönüp dolaşıp Dersim İsyanı’na geldiğinden söz etti. Kılıçdaroğlu Dersim İsyanı’nın çıkmasına neden olan tecavüz olayını ise kitapta şöyle anlattı:
Dersim, ne Osmanlı’nın ne Selçuklu’nun ne de Bizans’ın egemen olduğu bir alandır. Coğrafya buna izin vermiyor. Hatta ilk İngiliz seyyahlar, yanlış hatırlamıyorsam biri de Taylor’dur, aşiretlerden izin alarak, gidip Dersim bölgesini gidip gezmişlerdir. Osmanlı da orayı bilmiyor. Bir tek Mazgirt’e ve Hozat’a kısmen egemen. Ama Ovacık, Nazımiye, Pülümür, o cenah bilinmiyor. İnsanlar Dersim’de, o sarp coğrafyada zor koşullarda yaşıyorlar. O zamanlar Eşkıyalık da yapıyorlar.
Kapalı bir ekonomi…
Kapalı bir ekonomi, hayatın bir gerçeği. Gidiyorsunuz eşkıyalık yapıyorsunuz, geçiminizi öyle sağlıyorsunuz. Bu pek çok tarih kitabında da yer alır zaten. Rahmetlik babam, belki de olayın sıcaklığı nedeniyle Dersim isyanlarından çok fazla bahsetmezdi. Ancak daha sonra ben üniversiteye başladığımda bu olayın yakın çevrede, dost çevresinde konuşulduğunu duydum. Liseyi Elazığ’da okudum. Elazığ’da da bizim mürşidimizin evinde kaldım. Bana çocukları gibi baktılar, okuttular. Yani gerçekten, eğer bu noktaya geldiysek, biraz da onların sayesinde geldik.
Her akşam bir araya gelinirdi. Şu veya bu şekilde konu gelir Dersim olayına düğümlenirdi. Dersim olayına, biraz önyargısız ve gerçekleri sorgulayarak bakmak gerekiyor. Atatürk Dersim’le ilgili özel bir yasa çıkartıyor. Dersimli isyan etmesin, diye. Yanlış hatırlamıyorsam vergi vermeyecek, askere gitmeyecek gibi... Barışın sağlanması için silahlar getiriliyor, teslim ediliyor.
Sonraki yıllarda rahmetlik babam, jandarmanın kadınlara sarkıntılık yaptığını anlatmıştı. Hatta isimler filan da var. Ben de babama, bunları bir ara yazmasını söylemiştim. Yazıp bana bırakmış ama o notların şimdi nerede olduğunu bilmiyorum. En son bu köprü (Pah Köprüsü) yakılmadan önceki zamanda, iki eşi olan bir muhtar var, küçük eşi çok güzel. Karakol komutanı, muhtarın bu eşine göz koyuyor.
Muhtarı karakola davet ediyorlar. Sonra adamı nezarete atarak, gidip kadına tecavüz ediyorlar. Kadın da ahırda kendini asıyor. Bu olayın ardından da oradaki insanlar bir araya geliyorlar ve gidip karakolu basıyorlar, askerleri öldürüyorlar. Ondan sonra Dersim isyan etti diye olay büyüyor. Böyle söylendi.
En azından olayların patlak vermesi böyle anlatılıyor…
Patlak vermesi bu. Yani jandarmanın baskısı aslında… Çünkü ondan önce Dersimli zaten silahlarının çoğunu Abdullah Alpdoğan zamanında teslim ediyor. Onu da rahmetli annemin babası, dedem anlatırdı. Zülfü dedem. Derdi ki: “Abdullah Alpdoğan gelirdi Nazımiye’ye, o kadar çok konuşur ki, dudaklarının iki tarafına beyaz köpük çarpardı. ‘Biz şunu yapacağız, okul açacağız, hayat şartlarınız değişecek…’” Herkes gitti silahlarını teslim etti. Dağ gibi silahları teslim ettiklerini söylerdi. Daha sonra bu olay patlak veriyor ve başka bir sürecin içine giriliyor.”
Odatv
