Putin’in ziyaretinin öncekilerden farklı olacağını söylemiştik. Avrupa’ya doğalgaz konusunda Türkiye üzerinden çektiği restle bunu gösterdi. Ama ziyaretin perde arkasında çok daha önemli bir detay daha var.
Tarih: 22 Kasım 2013
Yer Rusya’nın St. Petersburg kenti.
Dönemin Başbakanı Erdoğan, Putin’le beraber. İkili ortak basın toplantısında konuşuyor, Erdoğan bir ara Putin’e dönüp, "Şangay İşbirliği Teşkilatı'na Türkiye'yi alın ve bizi bu sıkıntıdan kurtarın" dedi.
Erdoğan’ın “sıkıntı” dediği AB’ydi. Bugün AB, Ruslar için çok daha kritik bir sıkıntı.
O süreçte Türkiye’nin Şangay İşbirliği Örgütüne katılım talebi fazlasıyla yankı bulmuştu. Hatta “Türkiye’yi oraya hayatta almazlar” diyenler çoğunluktaydı.
Bir sonraki adımda Türkiye, 6 üyesi bulunan ve dünya petrol üretiminin yarısından fazlasını elinde bulunduran örgüte “diyalog ortağı” oldu.
Bu ilk adımdı. Şimdi bu süreç boyut değiştirdi.
Rus medyası Türkiye’nin yakın zamanda Şangay İşbirliği Örgütüne kabul edileceğini iddia etti. Hatta bu konuda ciddi makaleler de yazıldı.
Onlardan birini paylaşacağım. Avrasya uzmanlarından olan ve bir çok uluslararası yayın organında yazıları bulunan Pepe Escobar, Putin’in Türkiye’nin Şangay Örgütüne kabulü için bir süredir lobi faaliyeti yaptığını söyledi.
Doğalgaz anlaşmasının önemine dikkat çekti ama Şangay planı yanında önemsiz kaldığını savundu.
“Türkiye, Şangay İşbirliği Örgütüne üye olmak üzere” ifadesini kullandı. Moskova’nın bir süredir Türkiye’nin üyeliği için örgüte baskı yaptığını iddia etti.
Bitmedi. Putin’in Türkiye planı Şangay’la sınırlı değil. Ruslar ayrıca bizzat kendilerinin kurduğu Avrasya Ekonomi Topluluğuna da Türkiye’yi üye yapacaklar.
Bu da şu anlama geliyor. Türkiye’nin de katılımıyla Yeni İpek Yolu Projesi yakın zamanda hayata geçirilecek.
Rus basınındaki iddialar bu yönde. Fazlası da var. Türkiye’nin artık yönünün Batı’ya değil Doğu’ya dönük olduğu, gerçek yerinin de Avrasya olduğu yönünde.
Putin’in son ziyaretinde Güney Akım’ın iptali yerine Türkiye üzerinden Avrupa’ya doğalgaz transferi gündemin ilk sırasındaydı.
Batı ile ilişkileri Ukrayna kriziyle birlikte durma noktasına gelen Rusya, Avrupa’ya karşı “enerji savaşı” başlattı.
Türkiye ile Rusya yepyeni bir döneme girdi. Sadece doğalgaz ortaklığı değil içerisinde ticari ve turizm birliktelikleri de olan bir dönem bu.
Rusya hem Batı’ya rest çekiyor hem de AB ambargosuyla sarsılan ekonomisini Türkiye’yi öne çıkararak amorti etmeyi planlıyor. Tabi yaptığı her planda yollar Türkiye’den geçiyor.
Türkiye’nin doğal bir avantajı var. Haritadaki konumu. Bunu daha önce defalarca vurguladık. Yıllardır hiçe sayılan “geçiş ülke” olma özelliğini Erdoğan yönetimi sonuna kadar ve de en verimli şekliyle kullanıyor.
Rusların bu planlarına göre kaybeden Batı olacak. Tabi Avrupa ve ABD bu hamlelere nasıl yanıt verecek onu da bekleyip göreceğiz.
Taha Dağlı
