Rus savaş uçağının sınır ihlali gerekçesi ile düşürülmesi olayının teknik detaylarını köşesine taşıyan Milliyet Yazarı Serpil Çevikcan, ''Vur emri''ni kimin verdiğini ve olayın nasıl geliştiğini aktardı...
24 Kasım’da sabah saat 09.20’de gerçekleşen olayın teknik detaylarına.
Suriye’deki iç savaş sonrası oluşturulan ve bütün sınırlardaki hava hareketlerini izlemekle görevlendirilen Diyarbakır’daki Komuta ve İhbar Merkezi ihlaller ve ikazlar konusunda tam yetkili.
Bu merkezdeki dev elektronik haritalarda sınırlardaki bütün hava hareketleri izleniyor, haritalar üzerindeki 10 ve 5 mili gösteren şeritler, bir hava aracı tarafından aşıldığında ikaz sistemi devreye giriyor.
Haritaları 24 saat aralıksız izleyen subaylar, 10 millik sınırın aşıldığı yönünde uyarı geldiğinde gerekli ikazı yapmaya başlıyor. Türkiye’nin koyduğu angajman kuralları, sınırımıza 5 mile kadar yaklaşan unsurları vurma yetkisini içeriyor.
Bir başka deyişle, uçağın vurulma hakkının doğması için tek koşul sınırımızı geçmesi değil.
5 milden daha az yaklaşması da müdahale sebebi.
Aldığım bilgilere göre, 2 Rus uçağı önceki gün sınıra 10 mil yaklaştığında da haritadan gerekli uyarı alındı.
Rus uçakları, geri dönmeleri konusunda bu aşamada ikaz edildi ve angajman kuralları gereği dönmeleri için 1 dakika beklendi.
Uçaklar geri dönmeyince, 2. dakikadan itibaren ardı ardına 10 uyarı yapıldı.
Bu uyarıların bir bölümü kritik eşik olan uçakların 5 mil sınırına gelmeleri aşamasından sonra iletildi. Bu süreçte sınırdaki devriye uçakları da bölgedeydi.
Kaynaklar normal koşullarda 2, maksimum 3 uyarının yapıldığını, o sırada milliyeti belirlenemeyen iki uçak için 10 kez uyarıda bulunduğunun altını çizdi.
Bu noktada, uçakların 5 millik sınır aşıldığında bile vurulmadığına dikkat çekmemiz gerekiyor. Sınır ihlali yapılana kadar Diyarbakır’daki merkezden 10 kez daha uyarılmasına rağmen ihlali sürdüren ikinci Rus uçağı bu şekilde vuruldu. Uçağın vurulması yönündeki karar da oluşturulan mekanizma doğrultusunda verildi.
Sınır ihlallerine ilişkin bütün hareketler Diyarbakır’daki merkezden Eskişehir’deki Muharip Hava Kuvveti ve Füze Savunma Komutanlığı’ndaki Birleşik Hava Harekat Merkezi’ne iletiliyor.
24 Kasım sabahı, Muharip Hava Kuvveti ve Füze Savunma Komutanı Korgeneral Mehmet Şanver, sınır ihlali olduğu, gerekli uyarıların yapılmasına rağmen ihlalin gerçekleştiği konusunda Hava Kuvvetleri Komutanı’nı bilgilendiriyor. Eskişehir’deki merkezden tüm gelişmeler kısa zaman içerisinde Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Abidin Ünal’a iletiliyor.
“Uçak hızla yaklaşıyor ve gerekli tüm uyarılar yapıldı” şeklindeki bilgilendirmenin ardından komutan, olayın nasıl gerçekleştiğini dinledikten sonra milliyeti belirlenemeyen uçağa karşı angajman kurallarının uygulanması talimatını veriyor.
Asker gelişmeler karşısında ani kararlar almak zorunda olsa da angajman kurallarının eksiksiz uygulanması yönündeki karar siyasi iradeye ait.
Rusya, Türkiye açısından çok boyutlu ilişkiler bağlamında önemli bir partner ülke.
Ankara yaşanan olayda hedefin Rusya değil, sınır güvenliğinin sağlanması olduğunu ısrarla vurguluyor.
